KURGAN nedir?

KURGAN sistemi, 1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla devreye girerek, vergi denetiminde anlık kontrol ve yüksek cezalar ile yeni bir dönemi başlattı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı (VDK), KURGAN (Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi) adını verdiği yapay zeka destekli sistemi hayata geçirdi. Bu sistem, ticari işlemleri gerçek zamanlı analiz ederek, potansiyel riskleri tespit edip mükellefleri önceden uyaracak ve böylece vergi kayıplarının önüne geçilmesi hedefliyor. Bu kapsamda KURGAN, hem vergi dairesi hem mükellefler için yeni bir dönemin kapısını aralıyor.

Ülkemizde uzun yıllardır büyük vergi kayıplarının kaynağını sahte belgeler de oluşturdu. Bu sorunla mücadele için devreye giren KURGAN sistemi, vergi denetiminde yeni bir dönemi ifade ediyor.  Hazine ve Maliye Bakanlığı, KURGAN sistemi ile artık tüm mali işlemleri anlık olarak denetleyecektir ve riskli işlemleri tespit edebilecektir.

Riskli mükellef olmamak için dikkat edilecek noktalar şunlardır:

KURGAN sistemi ile birlikte mükelleflerin yükümlülükleri daha da önem kazandı. Özellikle riskli işlemlerden kaçınmak ve cezai yaptırımlarla karşılaşmamak için şirketlerin kayıt düzenini titizlikle yürütmesi gerekiyor. Bu noktada, riskli mükellef olarak görünmemek için dikkat edilmesi gereken bazı temel hususlar şunlardır:

1-e-Fatura ve e-Arşiv kayıtlarının e-Defter ile tam uyumlu olmasına dikkat edin.

2-Fiili stok ile kaydi stok arasında fark bırakmayın.

3-Beyannamelerinizin mizan ve gelir tablosuyla uyumunu mutlaka kontrol edin.

4-Belgelerinizi destekleyen sevk irsaliyesi, dekont ve depo kayıtlarını saklayın.

5-Ödemelerinizi banka veya finans kuruluşları üzerinden yapın.

6-Mali müşaviriniz ile sürekli iletişim halinde olun ve risk yönetim danışmanlığı desteği alın.

Yeni dönemin dijital denetimine e-Denetmen ile hazırlanmak mümkün

Vergi denetiminde köklü bir dönüşüm başlatan KURGAN sisteminde, bundan sonra işlemlerinizi kayıt altına almanın yanı sıra, belgelendirmek ve şeffaf biçimde sunmak kritik bir hale geldi. Bu noktada mükellefler için en büyük ihtiyaç, risklerini önceden görerek hataları denetim aşamasına gelmeden düzeltmektir. Uyumsoft’un geliştirdiği e-Denetmen, KURGAN sürecine uyum için güçlü bir çözümdür. e-Denetmen, e-Defter kayıtlarını otomatik olarak inceler ve olası hataları önceden tespit ederek, raporlar. Bu sayede mükellefler, KURGAN kapsamında gelebilecek uyarılara karşı hazırlıklı olurlar ve böylece hem cezai yaptırımlardan korunurlar, hem de süreci mali idareyle uyum içinde yönetirler. İşletmeler, vergi denetiminde yeni döneme Uyumsoft’un e-Denetmen çözümü ile hazırlanıyorlar.   

KURGAN yazısı geldiğinde ne yapılmalıdır?

KURGAN kapsamında gönderilen yazılar, doğrudan bir suçlama niteliği taşımaz. Sistemin tespit ettiği riskli işlemler hakkında, mükelleften açıklama talep eder. Ancak bu yazılara hiç cevap vermemek veya eksik bilgiyle dönüş yapmak, Vergi Usul Kanunu kapsamında özel usulsüzlük cezasına sebep olabilir. Bu nedenle, her durumda yazıya dikkatle yanıt verilmesi gerekiyor.

Eğer kullanılan belgeler gerçeği yansıtmıyorsa, yani fiilen bir mal veya hizmet teslimi bulunmuyorsa, en doğru yaklaşım pişmanlık hükümlerinden yararlanmak olur. Bu kapsamda, hatalı kayıtların düzeltilmesi ve beyanname üzerindeki etkilerinin giderilmesi gerekiyor. Böylece, hem vergi cezası hem de bilerek sahte belge kullanıldığı yönündeki olası iddialar bertaraf edilebilir.

Belgeler, mevcut olsa da sevk irsaliyesi, ödeme belgesi veya depo kayıtları gibi evraklar eksikse, öncelikle bu eksiklerin tamamlanması gerekiyor. İşlemlerin fiilen gerçekleştiğini ispatlayacak evrakların teminiyle birlikte, beyannameler itiraz hakkını saklı tutarak verilirse, yükümlülükler yerine getiriliyor ve yargı hakkı da korunuyor.

Tüm belgeler, gerçeğe uygun ve eksiksiz ise, mükellefin yapması gereken, yazıya ekli tabloyu doldurarak işlemlerine ilişkin ayrıntılı bilgileri sunmaktır. Bu noktada açıklamaları desteklemek amacıyla sevkiyat, ödeme veya sözleşme gibi belgelerin de eklenmesi, mükellefin işlemlerinin doğruluğunu güçlü şekilde ortaya koyacaktır.